Steeds duidelijker wordt hoeveel invloed de anderhalve kilo darmbacteriën op onze gezondheid hebben. En andersom bepaalt onze voeding de samenstelling van deze darmflora. Maar daar houdt het verhaal niet op. Want voor onze bodem geldt hetzelfde als voor onze buiken. En er blijken talloze relaties te zijn tussen het bodemleven en het welzijn van planten, dieren en mensen. Een gezonde bodem zorgt dus voor gezonde planten, gezond voedsel en een gezonde buik.
De bodem herbergt het meest diverse en complexe microbioom op aarde. Eén gram gezonde grond bevat de duizelingwekkende hoeveelheid van meer dan 50.000 soorten. En zoals ons microbioom net zo uniek is als onze vingerafdruk, zo verschilt ook de samenstelling van het bodemleven per locatie.
Op hun beurt beïnvloeden die micro-organismen allerlei ondergrondse processen. Denk aan de structuur van de bodem, de nutriëntencyclus, de dynamiek in het organisch materiaal en het omzetten en vastleggen van CO2. Hoe gezonder de microbiële gemeenschap, hoe gezonder het ecosysteem. Hoe groter de diversiteit in de bodem, hoe weerbaarder een ecosysteem is tegen verstoringen.
En verstoringen zijn er verontrustend veel. Droogte, opwarming en verdichting van de grond en het gebruik van chemische middelen kunnen ondergronds een cascade aan effecten veroorzaken, die de processen rond organisch materiaal verstoren, het gehalte aan organische koolstof in de bodem verminderen en de biogeochemie van het ecosysteem veranderen.
Maar talloze onderzoeken laten zien hoe het bodemleven met ons en met ons voedsel is verbonden. We eten het direct en indirect. Zo blijkt bijvoorbeeld het microbioom van boeren en boerderijdieren nauw verbonden met de bodem waar ze leven en werken. Grazende koeien krijgen flink wat bodemleven binnen: een koe eet tot wel 350 kg grond per jaar. Allerlei micro-organismen uit de bodem zijn dus terug te vinden op en in de koe. Heb jij een moestuin en eet je van eigen grond? Waarschijnlijk is dat dan ook bij jou het geval. Trouwens, iedereen ademt via stof microdeeltjes uit de bodem in.
Over de chemische samenstelling van de grond is veel meer onderzocht dan over het bodemleven. Terwijl juist het bodemleven zorgt dat planten de NPK (en hopelijk talloze andere voedingsstoffen) zo effectief mogelijk kunnen opnemen.
Zorgdragen voor de bodem is dus pure noodzaak. Want een verstoorde bodem betekent uiteindelijk een bedreiging van onze voedsel- en waterzekerheid.
Het bodemleven is de basis!
Meer lezen over wat er inmiddels bekend is over onze relaties met het bodemleven?
Het artikel ‘Soil microbiomes and one health’ (Nature) geeft een helder overzicht van de talloze verbanden die inmiddels zijn aangetoond (én wat nog niet bekend is).
